Blog

Umowa o zakazie konkurencji z pracownikiem – najważniejsze informacje

By 5 lipca 2023 12 lipca, 2023 No Comments
umowa o zakazie konkurencji

Jednym z częstych instrumentów stosowanych przez przedsiębiorstwa w celu ochrony swoich interesów jest umowa o zakazie konkurencji zawarta z pracownikiem. Wprowadzenie takiego rozwiązania pozwala pracodawcy na zabezpieczenie swojej wiedzy, tajemnic handlowych oraz utrzymanie konkurencyjnej przewagi na rynku. Poznaj kluczowe aspekty, które należy wziąć pod uwagę podczas negocjowania i zawierania umowy lojalnościowej i dowiedz się, jaka odpowiedzialność ciąży w tym zakresie na firmie oraz zatrudnionym.

Zakaz konkurencji – podstawowe informacje

Podestowym celem zakazywania prowadzenia działalności konkurencyjnej w stosunku do tej wykonywanej przez pracodawcę, jest jego ochrona jako podmiotu gospodarczego. Warto zwrócić uwagę na fakt, że prawo dopuszcza stosowanie zakazu współpracy z konkurencją zarówno w czasie trwania, jak i po ustaniu stosunku pracy. Kwestie dotyczące tego rodzaju klauzuli zostały uregulowane w k.p. w artykule 101, wskazującym m.in. na odrębny charakter porozumienia. Owa odrębność dotyczy jednak treści, a nie formy, w związku z czym przełożony może zarówno sporządzić osobny dokument, jak i umieścić zakaz konkurencji w umowie o pracę.

Zakaz konkurencji w ramach trwania stosunku pracy

Popularną praktyką jest zakaz wykonywania konkurencyjnych działań przez pracownika w trakcie jego zatrudnienia w firmie. Oznacza to, że do czasu ustania stosunku pracy, nie może on świadczyć jakichkolwiek usług na rzecz innych podmiotów, jeśli jego obowiązki choć w części pokrywają się z tymi wykonywanymi w „głównej” firmie. Nie ma przy tym znaczenia, czy usługi te wykonywałby on na umowę czy w ramach założonego przez siebie przedsiębiorstwa. W każdym z tych przypadków prowadzenie tożsamej działalności (nawet nieodpłatnie) może zostać zakwalifikowane jako działanie na szkodę pracodawcy.

Zakaz konkurencji po rozwiązaniu umowy o pracę

Co istotne, umowa lojalnościowa z pracownikiem może również wykraczać czasowo poza ramy stosunku pracy. Aby jednak takie porozumienie miało moc prawną, musi zostać podpisane przed jego ustaniem. Później pracodawca z byłym już podwładnym może spisać jedynie cywilnoprawne porozumienie, w którym strony zobowiążą się do przestrzegania zawartych w nim postanowień. Warto pamiętać, że były pracobiorca nie ma obowiązku zgodzić się na takie rozwiązanie, dlatego chcąc kontynuować zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy, warto wprowadzić zapisy lojalnościowe z odpowiednim wyprzedzeniem.

Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż klauzulę zabraniającą byłemu podwładnemu świadczenia usług na rzecz konkurencyjnego podmiotu można wprowadzić wyłącznie w sytuacji, gdy odchodząca z firmy osoba jest w posiadaniu szczególnie istotnych danych, których wyjawienie mogłoby narażać byłego już pracodawcę na szkody. Dotyczy to m.in. informacji z zakresu know-how czy tajemnicy handlowej. Jeśli zwalniana osoba nie miała dostępu do takiej wiedzy, rozszerzanie zakazu konkurencji na czas po ustaniu zatrudnienia uznaje się za bezzasadne.

Odszkodowanie za zakaz pracy dla konkurencji

Jeśli strony zdecydują się na wprowadzenie do umowy lojalnościowej zapisów zobowiązujących byłego pracownika do niewykonywania pracy na rzecz konkurencji również po zwolnieniu, były szef zobowiązany jest wypłacać mu odszkodowanie. Ekwiwalent nie może być niższy niż 25% wynagrodzenia, które osoba otrzymywała z chwilą zatrudnienia jej w przedsiębiorstwie. Co więcej, trzeba go płacić nawet w sytuacji, gdy pracuje i pobiera ona wynagrodzenie w innym miejscu. Jeśli pracodawca nie będzie wywiązywał się z tego obowiązku, zakaz konkurencji z mocy prawa staje się nieważny.

Złamanie zakazu konkurencji a odpowiedzialność pracownika

Należy pamiętać, że umowa lojalnościowa z pracownikiem wiąże obie strony – za niedotrzymanie jej postanowień i podejmowanie działań wbrew przełożonemu grożą określone konsekwencje. Jeśli działania te mają charakter nieumyślny, szef może zażądać odszkodowania w maksymalnej wysokości 3 miesięcznych pensji. Celowe łamanie klauzuli o zakazie konkurencji powoduje, że podwładny ponosi pełną odpowiedzialność odszkodowawczą.