Zakup domu bądź mieszkania to dla większości osób jedna z najważniejszych życiowych decyzji. Biorąc pod uwagę, że nie wszystkie prawne bądź fizyczne wady nieruchomości da się zauważyć natychmiast, ustawodawca wprowadził dodatkowe zabezpieczenia dla nabywców w postaci rękojmi, gwarancji oraz odpowiedzialności odszkodowawczej wykonawcy. Dowiedz się, jak działają te instrumenty, i sprawdź, kiedy można z nich skorzystać.
Wady nieruchomości – co trzeba o nich wiedzieć?
Kupując budynek lub lokal – zarówno na ryku pierwotnym, jak i wtórnym – warto upewnić się, że jest on wolny od wad, które w myśl obowiązujących przepisów odszkodowawczych definiowane są jako niekorzystne, całościowe lub częściowe niezgodności z umową. Oprócz najczęściej omawianych fizycznych oraz prawnych wad nieruchomości prawo budowlane wyróżnia również odpowiedzialność za nieprawidłowości jawne i ukryte, a także mające charakter istotny oraz te nieistotne.
Wady fizyczne i prawne
Sytuację, w której sprzedawana nieruchomość jest niezgodna z zapisami umowy kupna-sprzedaży, określa się mianem wady fizycznej. O jej zaistnieniu i odpowiedzialności odszkodowawczej sprzedającego można mówić m.in., gdy lokal bądź budynek:
- nie mają właściwości niezbędnych z punktu widzenia ich przeznaczenia,
- nie nadają się do celu, o którym nabywca poinformował sprzedawcę przy transakcji, a ten nie wniósł sprzeciwu co do celu wykorzystania,
- zostały wydane w stanie niezupełnym,
- nie mają właściwości, o których sprzedawca zapewnił nabywcę, przedstawiając stosowny wzór lub próbkę.
Z kolei wada prawna nieruchomości rozumiana jest jako sytuacja, w której przedmiot umowy stanowi własność osoby trzeciej bądź jest obciążony jej prawem. Katalog niezgodności uzupełniają decyzja bądź orzeczenie właściwego organu w zakresie ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością.
Rękojmia za wady nieruchomości
Jeśli w trakcie 5 lat od daty wydania lokalu nabywcy ujawnione zostaną niezgodności, sprzedawca ponosi odszkodowawczą odpowiedzialność rozumianą jako rękojmia za wady prawne lub fizyczne. Wyjątkami zwalniającymi z rękojmi są sytuacje, w których wada prawna bądź fizyczna była znana nabywcy w momencie zawarcia umowy, bądź gdy powstała po przejściu niebezpieczeństwa za nieruchomość na kupującego.
Gwarancja a rękojmia – podstawowe różnice
Drugim sposobem dochodzenia roszczeń z tytułu odpowiedzialności za stwierdzone nieprawidłowości jest gwarancja odszkodowawcza udzielana przez sprzedającego. Inaczej niż w przypadku rękojmi jej szczegółowe zapisy uzgadniane są przez strony w umowie, które mają swobodę zarówno w zakresie czasu obowiązywania gwarancji, jak i sposoby zgłaszania usterek czy formy likwidacji szkody.
Odpowiedzialność odszkodowawcza wykonawcy
Gwarancja i rękojmia za wadliwą nieruchomość to niejedyne formy dochodzenia roszczeń przez kupującego. Prawo przewiduje również możliwość ubiegania się o naprawę szkody na podstawie ogólnych przepisów dotyczących niewykonania bądź nienależytego wykonania umowy. Odpowiedzialność odszkodowawcza z artykułu 471 Kodeksu cywilnego wymaga jednak wykazania związku przyczynowego pomiędzy poniesioną szkodą a niewywiązaniem się z umowy przez sprzedającego. Dla porównania przy rękojmi za wady nieruchomości podstawę do dochodzenia roszczeń stanowi już sam fakt ich zaistnienia.